Tηλ. 6946640783
Θεανώ Μακαρούνα
Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια. Κοινωνική Λειτουργός.
Systemic Psychotherapy
Attachment
Η θεωρία της προσκόλλησης του John Bowlby στη σημερινή της μορφή, που διαμορφώθηκε μέσα από μακροχρόνια έρευνα, προσφέρει μια αναπτυξιακή θεωρία του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνεται η προσωπικότητα στα πρώτα χρόνια της ζωής .
Εντοπίζει διαγενεολογικά πρότυπα που μεταφέρουν τη συναισθηματική ασφάλεια ή ανασφάλεια στα παιδιά και επισημαίνει τρόπους με τους οποίους η ασφάλεια ή η ανασφάλεια αυτή επηρεάζει τις σχέσεις και το τρόπο που υπάρχουμε στην ενήλικη ζωή μας. Διαθέτουμε λοιπόν τους λεγόμενους "γνωστικους χάρτες" , περιοχές του εγκεφάλου μας που είναι εγγεγραμμένες όλες οι πληροφορίες που έχουμε λάβει στην προσπάθεια μας να συνδεθούμε συναισθηματικά με τους φροντιστές μας. Είναι αποθηκευμένες πληροφορίες που έχουν διαμορφώσει τα "μοντέλα λειτουργίας μας" και μας βοηθούν να προβλέπουμε πως θα μας συμπεριφερθούν οι άνθρωποι σε "παρόμοιες" καταστάσεις.
Εάν έχουμε μεγαλώσει με σταθερότητα, αποδοχή και εμπιστοσύνη αναπτύσσουμε ένα Ασφαλές στυλ σύνδεσης. Η αίσθηση για τον εαυτό μας είναι πως είμαστε άξιοι να αγαπηθούμε και οι άνθρωποι είναι αξιόπιστοι οπότε μπορούμε να τους εμπιστευτούμε και να δημιουργούμε σταθερές σχέσεις.
Αν έχουμε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου έχουμε λάβει απρόβλεπτες, απορριπτικές, επικριτικές ή τιμωρητικές συμπεριφορές τα εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασιών μας λένε πως οι άνθρωποι είναι αναξιόπιστοι και δυσκολευόμαστε να δημιουργήσουμε σχέσεις ασφάλειας και εμπιστοσύνης.
Αποφευκτικό στυλ σύνδεσης, ελαχιστοποιούμε την ανάγκη μας για σύνδεση, αποφεύγοντας την κοντινότητα και απορρίπτοντας τόσο τους άλλους, όσο και τις επιθυμίες μας.
Αμφιθυμικό στυλ σύνδεσης, συμμορφωνόμαστε και προσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας με βάση αυτό που έχουμε αφουγκραστεί ότι οι άλλοι άνθρωποι επιθυμούν, χωρίς να μπορούμε να αναγνωρίσουμε καμία δική μας ανάγκη ή επιθυμία, με αυτό το τρόπο έχουμε μάθει ότι έχουμε ελπίδα να είμαστε αγαπητοί και να μην μας εγκαταλείψουν.
Η ψυχοθεραπεία λειτουργεί ως επανορθωτική εμπειρία για τη ζωή ενός ανθρώπου και μέλημα είναι να κινηθούμε (σε αυτό φάσμα που μεταλλάσσεται) προς τον ασφαλή δεσμό σύνδεσης.
Narrative
Ένα κλειδί για τη διαγενελογική φύση της συναισθηματικής ασφάλειας ή ανασφάλειας είναι οι αφηγήσεις και το επίπεδο συνοχής τους.
Η αίσθηση του εαυτού μας αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία. Σύμφωνα με την Αφηγηματική Ψυχολογία, η ιστορία μας κατασκευάζεται μέσα από τον διάλογο με τους «αφηγητές γονείς» και τους ανθρώπους που καθρέπτισαν το "ποιοι είμαστε" ή ποιοι θα "έπρεπε" να είμαστε. Κατ' αυτό το τρόπο άρχισε να διαμορφώνεται σταδιακά η αίσθηση που αναπτύξαμε και εμείς για τον εαυτό μας. Αυτά τα λόγια και οι "εσωτερικευμένες φωνές" κατασκευάζουν τη πραγματικότητα του μικρού παιδιού που υπήρξαμε και την αίσθηση του εαυτού μας για το σήμερα. Με τον ίδιο τρόπο που μας μιλούσαν οι σημαντικοί άνθρωποι της ζωής μας μιλάμε και εμείς στον εαυτό μας και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Στη θεραπεία σταδιακά αρχίζουμε να αναγνωρίζουμε τις κυρίαρχες φωνές καθώς και την προέλευση τους.
Όταν αυτές οι φωνές αρχίζουν να γίνονται συνειδητές, ξεκινά μια επεξεργασία όλων των συγκεκαλυμμένων μηνυμάτων που κουβαλούν και το ειδικό βάρος που η καθεμία φέρει. Οι κυρίαρχες φωνές συνήθως είναι υπονομευτικές- αυστηρές και άκαμπτες προς τον εαυτό μας και δεν διατίθενται με ευκολία να χάσουν τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο, γι αυτό χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια προκειμένου να βρουν έδαφος για να σταθούν οι υποστηρικτικές φωνές. Υπάρχουν και “φωνές” που είναι φωτεινές και φροντιστικές. Άλλοτε είναι δυνατές και άλλοτε διακρίνονται αχνά, εάν δεν είναι εμφανής τέτοιες φωνές μπορούν να εφευρεθούν νέες που θα υποστηρίζουν όλα εκείνα τα ανεξερεύνητα ή και άγνωστα κομμάτια του εαυτού μας που μένουν στην αφάνεια. Οι κυρίαρχες φωνές μεταφέρουν φιλτραρισμένες διαγενεολογικές αξίες και κυρίαρχες κοινωνικές και πολιτισμικές αντιλήψεις.
Στην θεραπεία λοιπόν δουλεύουμε με το άτομο, την οικογένεια και ολόκληρη την κοινωνία που φέρει ένας άνθρωπος.
Εμείς λοιπόν είμαστε οι αφηγητές της ιστορίας μας και με αυτό το τρόπο συνδεόμαστε και με τους άλλους. Συχνά γινόμαστε εξαιρετικά πιστοί σε όσα μας είπαν ότι είμαστε και στις ιστορίες που έχουμε κατασκευάσει για τη ζωή μας και ίσως και επαναλαμβάνουμε και μια ιστορία ζωής που είναι γραμμένη για εμάς, χωρίς εμάς. Ένας θεραπευτής συμμετέχει στη από κοινού συγγραφή μιας νέας ιστορίας. Δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα που θα επιτρέπει να υπάρχουν όλο και περισσότερα κομμάτια του εαυτού μας, δίνοντας την δυνατότητα να μας κατανοούμε όλο και πιο πολύ. Ο στόχος είναι αποκτήσουμε μια ολοένα και περισσότερο εμπλουτισμένη αίσθηση για τον εαυτό μας και ένα διευρυμένο πεδίο οπτικών για να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, την ιστορία μας και τον κόσμο και καλλιεργώντας την ευελιξία να επεξεργαζόμαστε όσα μας συμβαίνουν διαθέτοντας ένα ρεπερτόριο επιλογών και προοπτικών που θα μπορούμε να αξιοποιήσουμε προκειμένου να βρίσκουμε ξανά στην δική μας εσωτερική πυξίδα.
Encephalon
Τα ευρήματα από τις νευροεπιστήμες σε σχέση με τον εγκέφαλο, το πιο πολύπλοκο σύστημα που γνωρίζουμε, υπογραμμίζουν την αποτύπωση των πρώιμων και μεταγενέστερων εμπειριών, θετικών και αρνητικών, στα νευρωνικά μας κυκλώματα.
Οι ερευνητές τοποθετούν ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία των πρώιμων δεσμών προσκόλλησης και των αφηγήσεων ως μέσων διαμόρφωσης του εγκεφάλου. Οι εσωτερικοί διάλογοι συνδέονται με συγκεκριμένες εγκεφαλικές δομές.
Ευτυχώς, γνωρίζουμε πλέον ότι ο εγκέφαλός μας συνεχίζει να διαμορφώνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής μας και μπορεί να εξελιχθεί προς θετική κατεύθυνση μέσω διορθωτικών αλληλεπιδράσεων και ιδιαίτερα από διορθωτικές σχέσεις όπως αυτές που προσφέρονται στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας.
Στην θεραπεία γίνονται νέες εγγραφές - νέες συνάψεις, διαμορφώνεται μια νέα ιστορία ζωής, νοοηματοδοτώντας μέσα από τον λόγο τα βιώματα μας με έναν επανορθωτικό τρόπο, εμπλουτισμένο από περισσότερες οπτικές και από διαφορετικά συναισθήματα. Καθώς τα συναισθήματα μας αποτυπώνονται στο λόγο, αναδύεται μια ιστορία. Οι αλλαγές στη νοηματοδότηση της ιστορίας μας σε ένα ασφαλές πλαίσιο , είναι τόσο δυνατές που προκαλούν δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο μας.
